Public Realm

เมื่อการเรียนรู้ในปัจจุบันไม่ได้ถูกจำกัดอยู่ภายในห้องเรียนเพียงเท่านั้น ยังแผ่ขยายออกไปในพื้นที่นอกห้องเรียน เพราะการเรียนรู้ในปัจจุบัน คือ การเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning) ทำให้เราสามารถเรียนรู้ได้ทุกที่ ทุกเวลา สภาพแวดล้อมเมืองเพื่อการเรียนรู้ สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 รูปแบบในปัจจุบัน คือ สภาพแวดล้อมเมืองในระบบการศึกษา และสภาพแวดล้อมเมืองนอกระบบการศึกษา โดยบทความนี้จะพาทุกคนไปดูสภาพแวดล้อมของเมืองนอกระบบการศึกษาในประเทศไทย ว่าเป็นอย่างไรบ้าง สถานการณ์ของเมืองไทยเป็นอย่างไร ?  ประเทศไทยนั้น มีสถานที่ซึ่งเป็นพื้นที่ศักยภาพต่อการพัฒนาเป็น สาธารณูปการสนับสนุนการเรียนรู้ตามอัธยาศัยอันเป็นรากฐานของการ เรียนรู้ตลอดชีวิต (lifelong learning) หลากหลายประเภท ไม่ว่าจะเป็น ห้องสมุด ร้านหนังสือ พิพิธภัณฑ์หรือหอศิลป์ โบราณสถาน พื้นที่ นันทนาการ ตลอดจนอุทยาน ทั้งอุทยานทางธรรมชาติ และอุทยาน ประวัติศาสตร์ รวมกว่า 14,000 แห่ง สามารถเข้าถึงได้ในระยะเฉลี่ย 16 กิโลเมตร สถานศึกษาส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในพื้นที่ที่ประชากรอาศัยอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม เช่น ชุมชน หรือเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่งสถานศึกษาในระดับอุดมศึกษา ส่วนใหญ่ที่มักตั้งอยู่ในเขตพื้นที่เมืองขนาดใหญ่ ด้วยปัจจัยของการเป็น ศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ แหล่งงาน ความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐาน ตลอดจนสาธารณูปการอื่น […]

“การเรียนรู้ในอนาคตจะไม่ได้สิ้นสุดแค่ในห้องเรียนเท่านั้น แต่สามารถเรียนรู้ผ่านการสร้างปฏิสัมพันธ์และการแลกเปลี่ยน” สะท้อนให้เห็นสถานที่นอกห้องเรียนมีส่วนสำคัญอย่างมากต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน สถานที่นอกห้องเรียนสามารถเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ค้นพบและเรียนรู้สิ่งที่สนใจและตัวตนของผู้เรียนได้อีกด้วย ดังนั้น สิ่งที่น่าสนใจคือ สภาพแวดล้อมด้านกายภาพของเมืองแบบใดกันที่จะส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ที่ดีได้ สภาพแวดล้อมเมืองที่ส่งเสริมการเรียนรู้สำคัญไฉน การเรียนรู้ตามทฤษฎีของบรูเนอร์ (Bruner 1961) ที่กล่าวถึงความรู้นั้น ถูกสร้างหรือหล่อหลอมโดย ประสบการณ์ โดยผู้เรียนมีบทบาทรับผิดชอบใน การเรียน เป็นผู้สร้างความหมายขึ้นจากแง่มุมต่าง ๆ ผู้เรียนควรอยู่ใน สภาพแวดล้อมที่เป็นจริง สามารถเลือกเนื้อหาและกิจกรรมเอง จะสะท้อนให้เห็นกระบวนการเรียนรู้มักสอดคล้องกันระหว่างประสบการณ์ กับการออกแบบสภาพแวดล้อมที่มีส่วนช่วยให้เกิดสภาวะการเรียนรู้ ผู้เชี่ยวชาญหลากหลายท่านได้ให้ความหมายกับคำว่าสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ไว้หลายอย่าง ทั้งเป็นสภาวะแวดล้อมที่อยู่รอบ ๆ ตัวผู้เรียน ทั้งจับต้องได้และจับต้องไม่ได้ เป็นสิ่งที่มีผลต่อตัวผู้เรียน ทั้งทางตรงและทางอ้อม กล่าวคือ สภาพแวดล้อมการเรียน คือ สิ่งแวดล้อมรอบตัวผู้เรียนทั้งสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นและเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น อาคาร ห้องเรียน บรรยากาศ หรือแม้กระทั่งเมืองเอง ที่เป็นกายภาพสำคัญที่มีผลต่อตัวผู้เรียนโดยตรง สภาพแวดล้อมทางกายภาพ เป็นปัจจัยและยุทธศาสตร์สำคัญที่ทำให้เกิดการเรียนรู้ ในแนวคิดภูมิทัศน์การเรียนรู้ (learning landscape) ทำให้เกิดการตระหนักว่าการเรียนรู้มิได้ถูก จำกัดอยู่แค่ในพื้นที่การเรียนการสอนอย่างเป็นทางการเท่านั้น แต่ สภาพแวดล้อมเชิงกายภาพมีผลต่อประสบการณ์ของผู้เรียน ดังนั้น การออกแบบสภาพแวดล้อมทางกายภาพจึงมีผลทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อ กระบวนทัศน์การเรียนรู้  องค์ประกอบของเมืองน่าอยู่ที่สนับสนุนการเรียนรู้ พัฒนาระบบขนส่งสาธารณะ เป็นมิตรต่อการเดินเท้า […]

ความจริงและความรู้ พบได้ในตัวเรา หรือเป็นสิ่งที่พบได้ นอกจากประสาทสัมผัสของเรา ? การเรียนรู้ คืออะไร เราเรียนรู้ไปเพื่ออะไร ? ประเด็นพูดคุยที่มีเรื่องให้ถกกันนับไม่ถ้วน ตั้งแต่ในอดีต จนถึงปัจจุบันในศตวรรษที่ 21 และเรากำลังอยู่ใน ยุคแห่งข้อมูล เทคโนโลยีและนวัตกรรม ความก้าวหน้าและท้าทายทางเทคโนโลยี ปัญญาประดิษฐ์ ที่จะมีบทบาทอย่างมาก ในการสร้างงานรูปแบบใหม่ที่มีทักษะสูง การเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นทางสังคม เศรษฐกิจ การเมือง และวัฒนธรรม การเป็นพลเมือง การขับเคลื่อนเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม ด้วยนวัตกรรม ฐานการเรียนรู้ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงระดับบุคคล ผ่านกระบวนการเรียนรู้จากภายนอก ประสบการณ์การเรียนรู้ การมีปฏิสัมพันธ์กับบุคคล สื่อ สิ่งของ หรือความไม่รู้ ที่จะมีส่วนช่วยส่งเสริมให้สามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นในศตวรรษที่ 21 ได้ ไม่ว่าจะเป็นการเกิดองค์ความรู้ใหม่ การต่อยอด การนำไปความรู้ไปใช้ต่อยอดให้เกิดแนวทางการแก้ไขด้วยนวัตกรรมในการแก้ปัญหาที่มีอยู่เดิม ตลอดจนเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ในทางสังคม เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม และการเมืองต่อไปได้จึงเป็นความท้าทายที่น่าขบคิดต่อ  สัญญาณและทิศทางการเปลี่ยนแปลงด้านการเรียนรู้ร่วมสมัยในศตวรรษที่ 21  การเรียนรู้ตลอดชีวิต เป็นเป้าหมายสูงสุดของการการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 การเติบโตด้วยประสบการณ์การเรียนรู้ร่วมกับองค์ความรู้จากสิ่งต่าง ๆ  จึงเป็นแบบแผนของปฏิสัมพันธ์ […]

จบกันไปแล้วกับงานศิลป์ในซอย: แสง-สี-ศิลป์ เชื่อมย่าน เชื่อมการเรียนรู้ เชื่อมเศรษฐกิจชุมชน (ART IN SOI) ครั้งที่ 7 ตอน Plearn in Soi ที่จัดขึ้นในวันที่ 19 – 21 สิงหาคม 2565 นี้ ณ ย่านกะดีจีน-คลองสาน ตรอกดิลกจันทร์ และสวนสานธารณะ เรามาฟังเสียงผู้เข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ภายในงานกันสักหน่อยว่าหลังจากที่ได้ทำกิจกรรมแล้ว พวกเขารู้สึกอย่างไรกันบ้าง “ได้ยินว่าย่านนี้เป็นย่านเก่าแก่ ที่มาความเป็นพหุวัฒนธรรม เลยสนใจมาร่วมกิจกรรมในวันนี้ หลังจากได้มาร่วมกิจกรรมเล่าย่านคลองสานผ่านโรงน้ำปลาแล้ว รู้สึกว่าได้เรียนรู้เบื้องลึกเบื้องหลังเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ย่าน การรักษาอาคารเก่า และความรู้เรื่องการทำน้ำปลาในสมัยก่อน รู้สึกดีที่ได้มาร่วมกิจกรรมในวันนี้” คุณพิชญ์สินีผู้เข้าร่วมกิจกรรมเล่าคลองสานผ่านโรงน้ำปลา “ได้ตามที่คาดหวังและมากกว่าที่คาดหวังไว้ คือได้เข้ามาชมด้านใน แต่ที่มากกว่านั้นคือ การได้รู้เรื่องราวจากท่านวิทยากรที่ดูแลกิจการโรงน้ำปลาด้วย มากกว่าเรื่องราวและความรู้เกี่ยวกับสถานที่แล้ว ยังมีเรื่องราวเกี่ยวพันกับเรื่องพื้นเพเดิมของท่านวิทยากร ทั้งกิจการโรงน้ำปลา ความรู้อื่นๆ ความพิเศษของกิจกรรมในครั้งนี้คือ ที่นี่ไม่ได้เปิดให้คนภายนอกชมได้ตลอด มันเป็นความเฉพาะตัวที่มีแค่บ้างช่วงเวลาเท่านั้น ไม่ใช่ทุกคนที่จะได้มีโอกาสได้เข้ามาตรงนี้ และได้รับรู้เรื่องราวการบูรณะสถานที่ทางประวัติศาสตร์ ที่ทำให้เห็นทั้งในเชิงเทคนิคและความในใจจากคนที่เป็นเจ้าของสถานที่โดยตรง” คุณพิชชาพรผู้เข้าร่วมกิจกรรมเล่าคลองสานผ่านโรงน้ำปลา “ปกติเป็นคนที่คุ้นชินกับการเดินสำรวจต้นไม้ในพื้นที่ธรรมชาติ แต่ยังไม่เคยเดินสำรวจต้นไม้ในเมืองเลย ทำให้เกิดคำถามว่าทำไมเราถึงรู้สึกเชื่อมโยงกับต้นไม้ในพื้นที่ธรรมชาติได้แตกต่างจากต้นไม้ในเมือง […]

กลายเป็นปัญหาโลกแตกทุกครั้งเมื่อมีคนถามชาวกรุงเทพมหานครว่า “อะไรคือของดีประจำกรุงเทพฯ” หรือเวลาชาวกรุงเทพฯ ไปเยี่ยมญาติพี่น้องหรือเพื่อนที่ต่างจังหวัดก็จะคิดไม่ตกว่า “จะซื้ออะไรเป็นของฝาก” หลายครั้งปัญหาเหล่านี้จบด้วยการหิ้วขนมจากร้านดังในห้างสรรพสินค้าไปฝาก ซึ่งสิ่งเหล่านั้นอาจไม่แสดงถึงอัตลักษณ์ของกรุงเทพฯ เลยแม้แต่น้อย ต่างกับหลายจังหวัดในประเทศไทยที่มีผลิตภัณฑ์ประจำตำบลหรือ OTOP อันโดดเด่นที่ไม่ว่าเราไปเที่ยวทีไรเป็นอันต้องแวะอุดหนุนติดไม้ติดมือมาด้วยทุกที ผลิตภัณฑ์เหล่านี้ล้วนสะท้อนถึงอัตลักษณ์ของชุมชมผู้ผลิตที่เด่นชัด เห็นเมื่อใดก็พอจะเดาได้ว่าผลิตภัณฑ์นี้มาจากไหน แล้วทำอย่างไรล่ะ? ถึงจะทำให้ผลิตภัณฑ์ชุมชนของกรุงเทพฯ โดดเด่นเป็นที่รู้จักเหมือนกับ OTOP ของหลายตำบลในไทย หรือหนึ่งหมู่บ้านหนึ่งผลิตภัณฑ์ (OVOP) ของประเทศญี่ปุ่น วันนี้ The Urbanis จะพาทุกท่านไปสำรวจ 2 นโยบายด้านเศรษฐกิจของกรุงเทพมหานครที่มีวัตถุประสงค์เพื่อผลักดัน พัฒนา และยกระดับผลิตภัณฑ์ชุมชนของกรุงเทพฯ ให้มีมาตรฐาน เต็มเปี่ยมไปด้วยคุณภาพ เป็นที่รู้จัก ตลอดจนเกิดการยอมรับของประชาชน นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทย และชาวต่างชาติ ยกระดับแบรนด์สินค้าของกรุงเทพสู่ตลาดโลกด้วย Bangkok Brand Bangkok Brand หรือตราผลิตภัณฑ์กรุงเทพมหานคร เป็นโครงการที่ริเริ่มขึ้นในปี 2553 โดยสำนักพัฒนาสังคมกรุงเทพมหานคร โครงการนี้เป็นหนึ่งในนโยบายด้านเศรษฐกิจที่มุ่งส่งเสริมเศรษฐกิจฐานรากตั้งแต่ครัวเรือน ชุมชน ผู้ประกอบการท้องถิ่น ไปจนถึง SMEs นอกจากนี้ยังให้ความสำคัญกับการพัฒนาศักยภาพของผู้ผลิตก่อนจะช่วยประชาสัมพันธ์เผยแพร่ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพภายใต้ตราเครื่องหมาย Bangkok Brand ซึ่งโครงการนี้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ที่ 3 มหานครสำหรับทุกคนตามแผนพัฒนากรุงเทพมหานคระยะ […]

ทิศทางการเรียนรู้ในปัจจุบันนั้น ไม่ได้ถูกจำกัดแค่ในระบบการศึกษาอีกต่อไป แต่ยังให้ความสำคัญกับการเรียนรู้ในรูปแบบใหม่ ๆ อาทิ การเรียนรู้ตลอดชีวิต การเรียนรู้แบบสหศาสตร์ การเรียนรู้เชิงลึกและเชิงกว้าง ตลอดจนการเรียนรู้นอกห้องเรียน ที่จะช่วยเสริมสร้างประสบการณ์ใหม่ ๆ ไปพร้อม ๆ กับการเพิ่มความรู้และความเข้าใจของผู้เรียน โดยเฉพาะการศึกษาและทำความเข้าใจในเชิงพื้นที่ ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และวิถีชีวิต ที่สามารถเรียนรู้ผ่านสถานที่สำคัญร่วมกับคนในพื้นที่ได้ ย่านกะดีจีน-คลองสาน เป็นหนึ่งในย่านประวัติศาสตร์ริมแม่น้ำเจ้าพระยาที่สำคัญของกรุงเทพมหานคร ที่ได้ชื่อว่าเป็นย่านแห่งความหลากหลาย ของมรดกวัฒนธรรมและผู้คนจาก 3 ศาสนา และ 4 ความเชื่อ ส่งผลให้ในพื้นที่มีมรดกวัฒนธรรมที่จับต้องได้และจับต้องไม่ได้ถึง 121 รายการ กระจายอยู่ในพื้นที่ย่าน มรดกวัฒนธรรมในเชิงพื้นที่เหล่านี้ นอกจากจะมีความสำคัญในเชิงประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมแล้ว ยังมีความสำคัญในการเป็นพื้นที่การเรียนรู้ของย่านและเมือง ในการศึกษาและทำความเข้าใจ ประวัติศาสตร์ ความเป็นมา ตลอดจนวิถีชีวิตของผู้คน ตั้งแต่ในอดีตที่เปลี่ยนผ่านมาสู่ปัจจุบันได้อย่างชัดเจน วันนี้เราจะพาทุกท่านไปชม 10 สถานที่สำคัญ อันเป็นพื้นที่เรียนรู้มรดกวัฒนธรรมในย่านกะดีจีน – คลองสาน ดังนี้  1. วัดประยุรวงศาวาสวรมหาวิหาร วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร หรือชื่อที่ชาวบ้านเรียกกันว่า วัดรั้วเหล็ก เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดวรวิหาร […]