Public Realm

จะดีแค่ไหน หากเมืองสามารถรวมทุกเสียงจากทุกมุมเมืองมาต่อยอดการพัฒนาได้? เป็นที่รู้กันดีอยู่แล้วว่า การที่จะทำให้พลเมืองรัก หวงแหน และรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของเมือง ปัจจัยหลักมากจากการที่พลเมืองมีสิทธิและมีส่วนร่วมในการตัดสินใจหรือแสดงความคิดเห็นต่อการพัฒนาต่างๆ เมื่อทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นรัฐ เอกชน ประชาสังคม และชุมชนเปิดพื้นที่ในการแสดงออกทางความคิดเห็น ตลอดจนรับฟังและเคารพเสียงของเรา แน่นอนว่าย่อมก่อให้เกิดการขับเคลื่อนการพัฒนาที่ตรงกับความต้องการและปัญหาของเมืองและคนเมืองอย่างแท้จริง รวมไปถึงสร้างความสมดุลระหว่างผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการพัฒนาเมืองอีกด้วย วันนี้เราเลยหยิบยกกลไกและเครื่องมือในการสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมของพลเมือง มาเป็นตัวอย่างให้เห็นว่าหลายๆเมืองทั่วโลกมีการขับเคลื่อนการพัฒนาผ่านเสียงและการมีส่วนร่วมของประชาชน กลไกและเครื่องมือในการรับฟังเสียงพลเมือง 1. แพลตฟอร์มกลางในการสื่อสารของทุกภาคส่วน  เมื่อพูดถึงกลไกหรือเครื่องมือในการรับฟังเสียงของประชาชน รวมไปถึงกระตุ้นให้เกิดการมีส่วนร่วมในการพัฒนาเมืองที่หลายเมืองทั่วโลกใช้ในช่วงเริ่มแรกนั้นคงจะหรือไม่พ้นการใช้แพลตฟอร์มหรือช่องทางในการรับความคิดเห็นทั้งออฟไลน์และออนไลน์ โดยจะขอยกตัวอย่าง 2 แพลตฟอร์มที่เป็นนิยมในการรวบรวมความคิดเห็นที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย คือ (1) การลงคะแนนเสียงออนไลน์ (I-voting) คือเครื่องมือในการโหวตและแสดงความคิดเห็นต่อโครงการพัฒนา เช่น โครงการ Shezidao ของไทเป ที่รัฐได้ทดลองให้ประชาชนมาลงคะแนนเสียงต่อโครงการพัฒนาที่เกิดขึ้นในพื้นที่ และ (2) การจัดทำงบประมาณอย่างมีส่วนร่วม (Participatory Budgeting) คือเครื่องมือที่นอกจากจะให้ประชาชนได้แสดงความคิดเห็นและลงคะแนนเสียงต่อการพัฒนาของเมืองแล้ว ยังสามารถมีส่วนร่วมตัดสินใจเกี่ยวกับการใช้งบประมาณของเมืองอีกด้วย ที่จะช่วยสร้างความเป็นธรรมและความชอบธรรมต่อการเสนองบประมาณของท้องถิ่น นอกจากนี้ ในยุคดิจิทัลยังจะเห็นได้ว่าผู้นำของหลายๆประเทศ เริ่มเป็นพื้นที่ออนไลน์ให้ประชาชนได้เข้ามาพูดคุย หรืออัพเดตความเคลื่อนไหวของการดำเนินงานผ่านโซเชียลมีเดีย อย่างเฟสบุ๊คและทวิตเตอร์ ทำให้การสื่อสารระหว่างผู้นำและประชาชนนั้นใกล้มากยิ่งขึ้น 2. การประชุมแลกเปลี่ยนความคิดเห็น (focus group) การประชุมเพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น หรือการสนทนากลุ่มนั้น […]

คงเป็นที่สนใจอยู่ไม่น้อยสำหรับกระแสข่าวที่มี มติ.ครม เปลี่ยนชื่อเรียก “กรุงเทพมหานคร” ในภาษาอังกฤษ ตามที่สำนักงานสำนักงานราชบัณฑิตเสนอ จาก Krung Thep Maha Nakhon; Bangkok เป็น Krung Thep Maha Nakhon (Bangkok) ซึ่งความจริงก็มีประกาศอย่างเป็นทางการของทางสำนักงานราชบัณฑิตว่าสามารถใช้ได้ทั้ง 2 ชื่อ คือ Krung Thep Maha Nakhon และ Bangkok แต่ก่อนที่สนับสนุน หรือไม่เห็นด้วยกับสิ่งที่เกิดขึ้นนี้ ทีมงาน The UrbanIs อยากชวนทุกท่านมาตั้งคำถามว่า แท้ที่จริงแล้ว ชื่อบ้านนามเมือง นี้ที่จริงแล้วมีที่มาที่ไป อย่างไร และความจริงแล้วมีความสำคัญอย่างไรบ้าง และหากเราสามารถตั้งชื่อเมืองที่เราอยู่ได้เอง เลยอยากจะชวนทุกท่านมาลองตั้งชื่อเมืองที่เราอยู่หน่อยว่าจะมีชื่ออะไรบ้าง ชื่อบ้านนามเมืองหรือ “ภูมินาม” (Place Name/Geographic Name) ความจริงแล้วเป็นระบบวิธีคิดทางวัฒนธรรมของผู้คนแต่ละพื้นที่ ซึ่งมีความหมายสัมพันธ์กับถิ่นที่อยู่อาศัย วัฒนธรรม ความเชื่อ ทั้งที่เกี่ยวข้องกับลักษณะทางภูมิศาสตร์ ภูมิประเทศ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น วรรณกรรม เรื่องเล่า […]

วิชาหน้าที่พลเมือง หรือ Civic/Citizenship Education เป็นวิชาที่ช่วยให้ผู้เรียนมีความรู้ ทักษะ ความเข้าใจเพื่อเตรียมความพร้อมผู้เรียนสู่การมีส่วนร่วมในสังคมอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การให้ความรู้เรื่องการเป็นพลเมือง ควรส่งเสริมให้ผู้เรียนตระหนักและเข้าใจระบอบประชาธิปไตย การบริหารจัดการของภาครัฐ ตลอดจนวิธีปฏิบัติตามกฎหมาย การสอนควรส่งเสริมให้ผู้เรียนมีทักษะและความรู้ในการชั่งน้ำหนักหลักฐาน อภิปราย และให้เหตุผลการสำรวจประเด็นทางการเมืองและสังคมอย่างมีวิจารณญาณ นอกจากนี้ยังควรเตรียมนักเรียนให้พร้อมเข้าสู่สังคมในฐานะพลเมืองที่มีความรับผิดชอบ หรือหากสรุปให้เข้าใจอย่างง่าย คือที่ปลูกฝังให้ผู้เรียนเป็นพลเมืองที่ดีของสังคมนั้นเอง แล้ววิชาหน้าที่พลเมืองสำคัญกับเมืองน่าอยู่อย่างไร? วิชาหน้าที่พลเมืองปลูกฝังให้ผู้เรียนเป็นพลเมืองตื่นรู้ ที่จะเป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนสำคัญในการสร้างให้เกิดเมืองน่าอยู่ หากเรามองในระดับที่เล็กลงอย่างหมู่บ้าน หากผู้คนในหมู่บ้านของเราปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่หมู่บ้านกำหนดไว้ ทุกคนเคารพในสิทธิของกันและกัน รักษาทรัพย์สินส่วนกลาง ผู้คนมีปฏิสัมพันธ์กัน ช่วยเหลือกัน หมู่บ้านคงเป็นหมู่บ้านที่น่าอยู่ไม่ใช่น้อย หากเรากลับมามองที่ระดับเมือง การที่ผู้คนภายในเมืองมีความเป็นพลเมือง ทำตามกฎระเบียบ รักษาและหวงแหนทรัพย์สินสาธารณะ ไปใช้สิทธิเลือกตั้งเพื่อเลือกผู้แทนที่มีนโยบายการพัฒนาเมืองที่ตรงกับความต้องการของเรา หรือการเข้าไปมีส่วนร่วมในการตัดสินใจโครงการพัฒนาต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต รวมไปถึงการรักษาสิทธิต่างๆ เช่นการเรียกร้องการจัดสรรงบประมาณให้มีประสิทธิภาพ งบประมาณถูกนำไปใช้กับโครงการที่มีความจำเป็นและตอบโจทย์กับคนจำนวนมาก เราคงเข้าใกล้การอาศัยในเมืองน่าอยู่อีกก้าว การจะปลูกฝังพลเมืองให้กลายเป็นพลเมืองตื่นรู้ที่ช่วยเคลื่อนเมืองได้นั้น จำเป็นต้องมีการปลูกฝังตั้งแต่เด็ก และขัดเกลาอย่างต่อเนื่อง โรงเรียนจึงถือเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญ ที่จะส่งเสริมให้เด็กและเยาวชนให้กลายเป็นพลเมืองที่มีคุณภาพ รู้ถึงสิทธิขั้นพื้นฐานและบทบาทหน้าที่ของตนเอง ซึ่งในปัจจุบันจะเห็นได้ว่าเรื่องสิทธิและหน้าที่ถูกพูดถึงบ่อยครั้ง โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กและเยาวชน ที่ในช่วงหลายปีมานี้ มีความตื่นตัวอย่างมาก วันนี้ The Urbanis จึงอยากพาทุกท่านมาดูและตั้งคำถามผ่านตัวอย่างการเรียนการสอนของต่างประเทศและของไทยกัน นักเรียน โรงเรียน […]

เมื่อความรักไม่ได้เกิดขึ้นได้แค่กับเธอ เขา เรา ฉัน แต่สามารถเกิดขึ้นได้กับเมืองที่เราอาศัยอยู่ทุกวันนี้ ความรักต่อเมืองจากชาวเมืองหรือพลเมืองนั้น ก็เหมือนกับที่คุณรักใครสักคน ไม่ว่าเกิดจากรักแรกพบ ใช้เวลาศึกษาดูใจ ชอบที่ภายนอก ชอบที่นิสัยใจคอ หรือแม้กระทั่งคลุมถุงชนอยู่ ๆ กันไปก็รักกันเอง ฯลฯ แล้วเมืองแบบไหนกันที่จะทำให้คุณตกหลุมรัก หวงแหน และรู้สึกเป็นเจ้าของร่วม? เมืองแบบไหนที่คนเมืองจะรัก? เป็นคำถามและโจทย์สำคัญของทั้งผู้นำเมือง นักผังเมือง นักออกแบบเมือง นักวิจัยสังคม ฯลฯ มาโดยตลอด ในการสร้างความสุขและความเป็นเจ้าของร่วมของพลเมือง ดึงดูดผู้คนจากภายนอกให้เข้ามาทำกิจกรรมในเมือง ให้เกิดพลวัตของเศรษฐกิจและสังคม รวมถึงลดโอกาสการเกิดภาวะสมองไหล ย้ายเมืองย้ายประเทศ ที่จะส่งผลอย่างมากต่อสถานการณ์เศรษฐกิจสังคมของเมืองหรือประเทศ ซึ่งหากถามว่าเมืองแบบไหนที่จะทำให้พลเมืองรักได้นั้น เราก็คงหนีไม่พ้นแนวคิดเมืองน่าอยู่ เมืองสุขภาวะ เมืองสำหรับทุกคน การสร้างความเป็นสถานที่ ฯลฯ ที่พยายามให้แนวทางในการพัฒนาเมืองให้ผู้คนที่อยู่อาศัยมีคุณภาพชีวิตที่ดี มีความหลากหลายของกิจกรรม พื้นที่ ผู้คน และเศรษฐกิจ มีความปลอดภัยในการใช้ชีวิต ตลอดจนสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจต่างๆ จากพลเมืองและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกภาคส่วน วันนี้เราเลยสรุปจากแนวคิดและข้อมูลต่างๆ ได้ออกมาเป็น 9 คุณลักษณะของเมือง ทั้งมิติกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคม ที่จะทำให้คุณหรือชาวเมืองจะรัก หวงแหน และรู้สึกถึงความเป็นเจ้าของร่วม […]

หลายคนคงอาจเคยได้ยินคำว่า “คนสร้างเมือง แล้วต่อไปเมืองจะสร้างคน” ของญาน เกห์ล แล้วเคยคิดหรือไม่ว่าถ้าเมืองมีส่วนในการสร้างคน แล้วคนสามารถสร้างและกำหนดทิศทางของเมืองได้จริงหรือ? มาทำความรู้จักกับโครงการเมกะโปรเจกต์ ในฐานะบทบาทสำคัญที่เปลี่ยนทิศทางของเมือง มันมีความสำคัญไม่เพียงแต่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเท่านั้น แต่ยังรวมถึงสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อมภายในเมืองอีกด้วย ลักษณะของเมกะโปรเจกต์ คือ การลงทุนขนาดใหญ่และมีความซับซ้อน ใช้เงินลงทุนหลายพันล้าน และมีความร่วมมือจากหลากหลายภาคส่วน ในกรุงเทพฯ เองนั้น จะมีทั้งที่เป็นโครงการของภาครัฐ เช่น สถานีกลางบางซื่อ สวนสาธารณะคลองช่องนนทรี คลองโอ่งอ่าง โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์คลองผดุงกรุงเกษม หรือโครงการของภาคเอกชน เช่น ไอคอนสยาม สิงห์ คอมเพล็กซ์ สินธร วิลเลจ วิสซ์ดอม 101 เดอะ ฟอเรสเทียส์ วัน แบ็งค็อก ตึกมหานคร เป็นต้น หากยังนึกภาพไม่ออกว่าเมกะโปรเจกต์เหล่านี้มันกำหนดทิศทางของเมืองได้อย่างไร เราจะพาไปดูตัวอย่างของต่างประเทศกัน ตัวอย่างจากต่างประเทศ สะพานฮ่องกง-จูไห่-มาเก๊า (Hong Kong – Zhuhai – Macao Bridge) เป็นโครงการสร้างสะพานและอุโมงค์ในบริเวณ Greater Bay […]

หลายคนคงรู้อยู่แล้วว่ากรุงเทพฯ ได้รับเลือกให้เป็น “เมืองน่าเที่ยว” อันดับ 1 ของโลกหลายปีซ้อน หากแต่ในแง่ของ “ความน่าอยู่” จากการจัดอันดับเมืองน่าอยู่โดย The Economist Intelligence Unit (EIU) กรุงเทพฯ อยู่ในอันดับที่ 98 จาก 140 เมืองทั่วโลก เพื่อตอบโจทย์ทั้งการเป็นเมืองน่าอยู่และน่าท่องเที่ยว บทความนี้จึงจะชวนผู้อ่านมาส่องนโยบาย วิสัยทัศน์ และยุทธศาสตร์ของเมืองที่ติดอันดับต้นๆของเมืองน่าอยู่ และกรุงเทพฯ ในปัจจุบัน ว่ามีความคล้ายคลึงหรือแตกต่างกันอย่างไร และทำไมเมืองเหล่านั้นถึงมีบทบาทเป็นเมืองน่าอยู่ของโลกได้ ต้องมีอะไรบ้าง ถึงจะเป็นเมืองน่าอยู่ของโลก? การวัดระดับความเป็นเมืองน่าอยู่นั้น มีดัชนีชี้วัดการพัฒนาจากหลากหลายองค์กรทั่วโลก โดยดัชนีชี้วัดอันดับเมืองน่าอยู่ของโลก (Global Liveability Ranking) ของ EIU เป็นหนึ่งในข้อมูลที่ได้มาตรฐานและถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลาย ที่ได้มีการสำรวจและวิเคราะห์ข้อมูลเมืองกว่า 140 เมือง ผ่านตัวชี้วัดมากกว่า 30 ตัวชี้วัด ครอบคลุม 5 หมวดหลัก ได้แก่ (1) ความมั่นคง 25% (2) สาธารณสุข 20% […]