Environment

“เกษตรในเมืองเริ่มได้ง่ายด้วยเป้าหมายที่ชัดเจน” มาร่วมรับฟังเสวนาสาธารณะในหัวข้อ “เรื่องเล่าจากแปลงปลูก: จากความท้าทายสู่การขยายผลเกษตรในเมือง” จัดโดยศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง ศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านยุทธศาสตร์เมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (UDDC-CEUS) ร่วมกับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กรุงเทพมหานคร บ้านและสวน Garden and Farm และมหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร ในวันนี้ The Urbanis จะพาทุกท่านไปพูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญ อาจารย์ที่ปรึกษา และเจ้าของสวนเกษตรตัวจริงที่มาร่วมให้คำแนะนำ พร้อมพูดคุยอย่างเป็นกันเองด้วยความสนุกสนานและได้สาระที่ชัดเจน นำโดย (1) อาจารย์เกศศิรินทร์ แสงมณี อาจารย์ประจำสาขาการจัดการเทคโนโลยีการเกษตรสมัยใหม่ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร (2) คุณสุพัตรา ไชยชมภู เจ้าของสวนและเพจปูเป้ทำเอง (3) คุณอภิรดี นกสุวรรณ และ คุณพัฐพศิญา ทิพย์สุมณฑา เจ้าของสวนและเพจทำสวนกับมาดาม (4) คุณคมสัน หุตะแพทย์ เจ้าของสวนผักบ้านคุณตา เป้าหมาย ความตั้งใจ และการลงมือทำจากส่วนเล็ก ๆ วิทยากรทั้ง 5 ท่านได้เล่าถึงความเป็นมาของสวนตนเองตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงปัจจุบัน แน่นอนว่าแต่ละท่านมีที่มาที่แตกต่างกัน ทั้งพื้นที่ […]

หลังจากได้อ่านเรื่องราวของ คุณแม็กซีน เจ้าของสวนผักเล็ก ๆ ในบ้าน ที่เริ่มต้นจากความตั้งใจอยากมีพื้นที่สีเขียวรอบตัว และความต้องการบริโภคอาหารที่ปลอดภัย ทำให้เราตั้งคำถามว่า “ในเมืองที่เต็มไปด้วยตึกสูงและพื้นที่จำกัด เราจะสามารถปลูกผักและสร้างแหล่งอาหารของตัวเองได้หรือไม่?”  The Urbanis เลยอยากชวนชาวเมืองมาทำความรู้จักกับเรื่องราวของ คุณอมตา จิตตะเสนีย์ หรือ คุณแพรี่พาย ที่ต้องการเปลี่ยนพื้นที่บนดาดฟ้าให้เป็นแหล่งอาหารและศูนย์เรียนรู้ของชุมชนเมือง จากวิกฤตสู่แรงบันดาลใจ ประสบการณ์ช่วงล็อคดาวน์เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้เริ่มตระหนักถึงคุณค่าของแหล่งอาหารและธรรมชาติ จากการที่เคยใช้ชีวิตในห้องสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ ที่ไม่มีพื้นที่ปลูกผัก ไม่มีพื้นที่สีเขียว และต้องพึ่งพาการสั่งอาหารอย่างเต็มรูปแบบ จนเกิดความรู้สึกเครียดและโดดเดี่ยว แต่เมื่อได้กลับไปใช้ชีวิตที่เชียงดาว และสัมผัสกับวิถีของชาวบ้านที่มีสวน มีไร่ และสามารถพึ่งพาตัวเองได้ ทำให้เห็นคุณค่าของการมีพื้นที่สีเขียวใกล้ตัว  คุณแพรี่พาย เริ่มตั้งคำถามว่า ถ้าเรานำแนวคิดแบบนี้มาปรับใช้กับชีวิตเมืองได้ล่ะ? ถ้าหากสามารถเปลี่ยนพื้นที่ของตัวเองให้กลายเป็นแหล่งอาหารของครอบครัวได้ จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการทำสวนดาดฟ้า ที่ไม่ใช่แค่การปลูกผัก แต่คือการปลูกความหวัง ความมั่นคง และการกลับมาเชื่อมโยงกับธรรมชาติอีกครั้งในชีวิตประจำวัน ประสบการณ์จากธรรมชาติกลายเป็นบทเรียนชีวิต การได้ใช้ชีวิตร่วมกับชาวบ้านในพื้นที่อย่างสกลนครและเชียงดาว ทำให้เข้าใจระบบนิเวศในเชิงลึก ตั้งแต่ต้นน้ำ ป่า ดิน ไปจนถึงพืชผักและอาหารที่อยู่บนโต๊ะ ซึ่งเปลี่ยนความคิดของคุณแพรี่พายอย่างสิ้นเชิง เมื่อกลับมาสู่เมือง เธอจึงตัดสินใจสร้างสวนขึ้นบนดาดฟ้าคอนโด ไม่ใช่แค่เพราะอยากปลูกผัก แต่ต้องการ “จำลองธรรมชาติ” และ “ระบบนิเวศ” […]

หลังจากบทความก่อนหน้านี้ได้ทำการพูดคุยกับ คุณนคร ลิมปคุปตถาวร แห่งบ้านเจ้าชายผัก ที่มีการพัฒนาและเปิดห้องเรียนให้ความรู้ในการทำเกษตรทางเลือก หรือการทำเกษตรในเมือง  The Urbanis เลยอยากชวนชาวเมืองมาทำความรู้จักกับอีกหนึ่งบุคคลที่น่าสนใจ “คุณอินทิพร แต้มสุขิน หรือ คุณแม็กซีน” เจ้าของสวนผักคุณแม็กซีน ซึ่งได้รับความรู้ในการทำสวน จาก คุณปริ๊น แห่งบ้านเจ้าชายผัก และยังเป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายหรือที่ขับเคลื่อนร่วมกัน ทั้งสองคนรู้จักกันจากการสนับสนุนเกษตรกร วิสาหกิจเกษตรกร และผ่านอีเว้นท์ต่าง ๆ “จุดเริ่มต้นในการเป็นเจ้าของปลูกสวนผักเกษตรในบ้าน” สวนผักคุณแม็กซีน เริ่มต้นจากสิ่งใกล้ตัว และความใส่ใจในสุขภาพของคนในครอบครัว ในตอนแรกคุณแม็กซีนได้ซื้อบ้านอาศัยอยู่กับคุณแม่ และมีพื้นที่ว่างเปล่าที่ไม่ได้ใช้งาน ทั้งสองคนให้ความสำคัญกับการดูแลสุขภาพและชื่นชอบการทำอาหารเป็นประจำ จึงได้มีการพูดคุยกันเกี่ยวกับการสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นภายในบ้านของตนเอง จนได้ข้อสรุปว่า “สุขภาพที่ดีเริ่มต้นได้ที่บ้าน” และสร้างความมั่นใจในความปลอดภัยของอาหารที่บริโภค (food safety)  ดังนั้นจึงได้เริ่มต้นทำสวนผักที่เน้นปลูกผักสวนครัวและใช้เป็นประจำ อย่างกะเพราและพริก ซึ่งเป็นวัตถุดิบหลักใช้บ่อยในครัวไทย การปลูกผักเองนอกจากจะช่วยให้มั่นใจในความสะอาดและปลอดภัยของวัตถุดิบแล้ว ยังช่วยลดค่าใช้จ่าย และเพิ่มความสุขจากการได้ดูแลและเก็บเกี่ยวผลผลิตด้วยตัวเองอีกด้วย “ความท้าทายของการทำสวนเกษตรในบ้าน” หลังจากคุณแม็กซีนและคุณแม่เริ่มทำสวนผักมาระยะหนึ่ง ก็พบว่าการปลูกพืชก็มีความท้าทายเป็นอย่างมาก แม้จะฟังดูเป็นเรื่องง่าย แต่ในทางปฏิบัติที่ลงทำจริงนั้นไม่ใช่แค่การหว่านเมล็ดแล้วรอเติบโต แต่ต้องใส่ใจในวิธีการดูแลรักษา พร้อมทั้งต้องศึกษาถึงความต้องการของพืชที่แตกต่างกันออกไปในแต่ชนิด แล้วยังก็มีการถกกันเรื่องความเชื่อว่า “คนมือร้อนปลูกอะไรจะไม่ขึ้น” แต่ก็เลือกที่จะมีการลองผิดลองถูก และสังเกตผลลัพธ์ด้วยตัวเอง การลองปลูกพืชหลายชนิด ทำให้เกิดการเรียนรู้จากประสบการณ์จริง […]

จากความหลงใหลในเกษตรกรรมได้พัฒนาแนวคิด “บ้านเจ้าชายผัก” สู่การขับเคลื่อนเกษตรในเมือง บ้านเจ้าชายผัก มีจุดเริ่มต้นมาจากความสนใจในเรื่องการทำเกษตรของคุณนคร ลิมปคุปตถาวร ตั้งแต่ช่วงเรียนด้านการทำเกษตรกรรมอย่างยั่งยืนเป็นเวลานานระหว่างช่วงเรียนรู้เกษตรกรรมคุณนครอยากทำเกษตรจึงได้ลองเริ่มปลูกผักไว้บริโภคเองจากที่บ้านด้วยเมื่อทำไปสักพัก คุณนครได้ค้นพบตัวเองว่าหลงใหลกับการทำเกษตรโดยได้แนวคิดการทำสวนเกษตรในบ้านมาระหว่างการทำวิทยานิพนธ์และได้เริ่มมีบทบาทในการส่งเสริมการทำสวนเกษตรในพื้นที่ต่าง ๆ ทำให้คุณนคร เป็นที่รู้จักมากยิ่งขึ้น  ย้อนกลับไปในปี 2554 คุณนครเป็นหนึ่งในสมาชิกโครงการสวนผักคนเมือง ช่วยส่งเสริมให้คนเมืองหันมาสนใจการปลูกผัก ทั้งสร้างการตระหนักรู้ให้เห็นถึงความสำคัญของการปลูกผักและการทำเกษตรในเมือง แม้ในช่วงแรกโครงการจะยังไม่ได้รับความสนใจมากเท่าที่ควร แต่เมื่อเวลาผ่านไปผู้คนเริ่มหันมาสนใจการทำเกษตรในเมืองมากยิ่งขึ้น ถือเป็นความสำเร็จก้าวแรกของคุณนครในการทำงานด้านเกษตรกรรม ความสำคัญกับการเชื่อมโยงเกษตรในเมืองและงานด้านเกษตรทั้งหมด เพื่อสร้างความสัมพันธ์ระหว่างคนเมืองกับคนชนบท และเชื่อมโยงการผลิตทางการเกษตรสู่การบริโภค เราต้องทำให้ผู้คนเห็นว่าทุกสิ่งที่พวกเขาเลือกนั้น ไม่ใช่เพียงการเลือกสินค้า แต่คือการเลือกวิถีชีวิต หากเลือกแนวทางหนึ่งก็จะนำไปสู่เส้นทางหนึ่ง หากเลือกอีกแนวทางก็จะนำไปสู่อีกเส้นทางหนึ่ง ดังนั้น การตัดสินใจของแต่ละคนล้วนมีความหมาย  นอกจากนี้ เราพยายามเชื่อมโยงอดีตกับปัจจุบัน เพื่อให้การพัฒนานั้นไม่ขาดรากเหง้าทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญา ซึ่งปัญหานี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในภาคเกษตรกรรม แต่สะท้อนให้เห็นในหลายแวดวง รวมถึงด้านสุขภาพ จากการทำงานร่วมกับเพื่อนในสายงานต่าง ๆ เราพบว่าสังคมไทยเผชิญกับภาวะที่ขาดรากฐานทางความคิดอย่างชัดเจน โดยมักมีการแบ่งขั้วอย่างสุดโต่ง หากเป็นแนวอนุรักษ์นิยม ก็ขาดการพัฒนาให้เข้ากับยุคสมัย ขณะที่ฝั่งหัวก้าวหน้าก็อาจละเลยรากฐานของตนเอง ดังนั้น การสร้างสมดุลระหว่างอดีตและปัจจุบัน คือแนวทางที่เราพยายามผลักดัน เพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืนและมีรากฐานที่มั่นคง จากโครงการปันอยู่ปันกินสู่สหกรณ์เพื่อเกษตรกรในเมือง ในช่วงโควิด-19 คุณนครได้ทดลองทำตลาดสีเขียวในเมืองอย่างโครงการปันอยู่ปันกิน ซึ่งเป็นตลาดที่ส่งเสริมให้เกษตรกรมีช่องทางในการพบผู้ผลิตรายอื่นเดือนละ 1 ครั้ง โดยโครงการนี้ทำให้ได้เห็นความสำคัญของการช่วยเหลือผู้คนในเวลาที่ยากลำบากอย่างช่วงโควิด-19 และคิดวิธีเชื่อมโยงผู้ผลิตและผู้บริโภค คุณนครจึงเริ่มทำสหกรณ์เพื่อเกษตรกรในเมืองขนาดย่อม […]