The Urbanis

เมืองใหญ่อันเต็มไปด้วยรถราบนท้องถนนและระบบขนส่งสาธารณะหลากหลายรูปแบบอย่างกรุงเทพมหานคร การเดินเท้าคงไม่ใช่ตัวเลือกแรกที่หลายคนนึกถึงเมื่อต้องออกเดินทาง แต่ในขณะเดียวกัน การเดินทางหลายครั้งกลับเริ่มต้นด้วยการเดินเท้า ทั้งเดินไปยังป้ายรถเมล์ สถานีรถไฟฟ้า กระทั่งเตร็ดเตร่ไปมาเพื่อรอแท็กซี่หรือรถยนต์ส่วนตัว การเดินเท้าเปรียบเสมือนจุดเชื่อมต่อการเดินทางทุกประเภท รวมถึงเป็นกิจกรรมพื้นฐานที่สุดที่สอดแทรกอยู่ในชีวิตประจำวันของคนเกือบทุกเพศทุกวัย เมื่อเป็นเช่นนี้ ทางเท้าที่สามารถ ‘เดินได้’ ไปจนถึงขั้น ‘เดินดี’ จึงมีความสำคัญอย่างมาก แต่คำถามคือทางเท้าของชาวเมืองกรุงในวันนี้มีสภาพที่ดีพอจะ ‘เดินได้’ ในชีวิตประจำวันของพวกเขาแล้วหรือยัง ปัญหาเรื่องการเดินของพวกเขาคืออะไร และทางเท้าที่ ‘เดินดี’ ในสายตาพวกเขานั้น สมควรเป็นอย่างไร คำตอบอยู่ในบทสนทนาและประสบการณาการเดินเท้าจากผู้ใช้จริง “ผมเดินทางในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑลบ่อยมาก เรียกได้ว่าแทบทุกวันเวลาเดินทาง จะใช้วิธีเดินเท้าไปขึ้นรถเมล์หรือรถไฟฟ้า แล้วแต่เวลาและความสะดวก “ถ้าถามผมว่ากรุงเทพฯ เป็นเมืองที่เหมาะกับการเดินไหม.. ไม่น่าจะเหมาะ เพราะสภาพแวดล้อมของทางเท้าส่วนมากไม่เอื้ออำนวยให้เดินอย่างสะดวกสบาย มักมีสิ่งกีดขวางตามพื้น เช่น เสาหรือต้นไม้ บางที่ถึงมีไม่เยอะ แต่มันก็ไม่สวยงาม ทั้งยังมีปัญหาเกี่ยวกับอากาศร้อน ควันพิษจากท้องถนน เรียกว่าสิ่งแวดล้อมไม่ดีเลย “ส่วนตัวอยากให้มีการปรับปรุงทางเท้าให้เป็นระเบียบมากกว่านี้ ให้เป็นสัดส่วนมากกว่านี้ อาจจะมีสิ่งกีดขวางเล็กน้อยบ้างก็ได้ แต่ต้องมีการดูแลสภาพอยู่เป็นประจำ อย่าปล่อยปละละเลย” สุพจน์ ลูกแสงสี, อายุ 72 ปี อาชีพ ธุรกิจส่วนตัว “บ้านเราอยู่แถบพุทธมณฑลสาย 4 […]

เรื่อง: ดร.เปี่ยมสุข สนิท นักวิจัยโครงการคนเมือง 4.0: อนาคตชีวิตเมืองในประเทศไทย เรียบเรียง: กัญรัตน์ โภไคยอนันท์ คุณว่ามนุษย์เราควรมีค่าใช้จ่ายในการ ‘เดินทาง’ คิดเป็นสัดส่วนเท่าไหร่ของรายได้? ปกติแล้ว เมืองควรจะจัดหาวิธีเดินทางให้คนในเมือง ทำให้คนเราไม่ควรใช้ ‘ค่าเดินทาง’ สูงเกิน 10% ของรายได้  แต่มีงานวิจัยพบว่า คนกรุงเทพฯ มีค่าเฉลี่ยในการเดินทางสูงถึง 20 % ของรายได้ และพบว่า คนกรุงเทพฯ ที่มีรายได้ปานกลางถึงสูง เลือกการเดินทางด้วยรถไฟฟ้า แต่ผู้มีรายได้น้อยที่ไม่มีทางเลือก ยังคงเลือกใช้บริการรถโดยสารประจำทางหรือรถเมล์  และยิ่งหากนำตัวเลข 20% ไปเทียบกับค่าแรงขั้นต่ำชั่วโมงละ 40 บาท จะพบว่าคนที่รายได้น้อยแทบไม่มีทางเลือกในการเดินทางเท่าไหร่นัก ที่สำคัญก็คือ ไม่ว่าจะเป็นรถเมล์หรือรถไฟฟ้า ต่างก็เป็นวิธีสัญจรบนเส้นทางหลักหรือ ‘ถนนใหญ่’ ทั้งนั้น แต่คนจำนวนมากอาศัยอยู่ในตรอกซอกซอยหรือเส้นทางรอง ดังนั้น คนเหล่านี้ก็ต้องเดินทางออกจากตรอกซอกซอยมายังถนนใหญ่ให้ได้เสียก่อน ด้วยลักษณะของบลอคพื้นที่ภายในถนนสายหลักในกรุงเทพมหานครที่มีขนาดใหญ่ (Superblock) การเดินทางด้วยเท้าจึงเป็นไปได้ยาก ความต้องการระบบขนส่งรองที่มีประสิทธิภาพในการเดินทางจากบ้านไปยังที่ทำงานจึงยังมีความสำคัญ ด้วยจำนวนพื้นที่ซอยตันกว่าร้อยละ 45 ในกรุงเทพฯ รถจักรยานยนต์หรือมอเตอร์ไซค์จึงเป็นพาหนะการเดินทางที่สำคัญ มอเตอร์ไซค์ไม่ได้ทำหน้าที่เป็นเพียงพาหนะหลักแต่ยังเป็นพาหนะรองที่คอยรับ-ส่ง เปลี่ยนถ่ายผู้คนไปยังจุดหมายปลายทางที่ระบบขนส่งหลักไปไม่ถึงด้วย […]

“ผู้โดยสารโปรดทราบขณะเข้า – ออก โปรดระวังช่องว่างระหว่างพื้นชานชาลากับขบวนรถ Attention, please mind the gap between train and platform.” ได้ยินเสียงนี้ทุกเช้า จนหลายคนสามารถเลียนแบบได้เลย โดยเฉพาะคนที่ต้องใช้รถไฟฟ้าเดินทางไปทำงานเป็นกิจวัตรประจำวัน ในเมืองที่ขึ้นชื่อว่าปัญหาการจราจรมหาโหดอย่างกรุงเทพฯ ตัวเลือกในการเดินทางช่วงชั่วโมงเร่งด่วนคงมีไม่มาก และปฏิเสธไม่ได้เลยว่ารถไฟฟ้าตอบโจทย์การเดินทางของเราที่สุด ณ ตอนนี้ เพราะทั้งสะดวก สะอาด ปลอดภัย รักษาเวลาได้ (แต่บางครั้งก็งอแงเก่งเหลือเกิน) แต่โดยรวมแล้ว คุณภาพและการให้บริการรถไฟฟ้าของเมืองนี้ทำได้ไม่เลวเลย อย่างไรก็ตาม ความสะดวก และช่วยลดระยะเวลาในการเดินทางก็มีราคาที่ต้องจ่าย สิ่งนี้เองที่ทำให้เริ่มเกิดคำถามขึ้นว่า “ค่าโดยสารแพงเกินไปสำหรับเราหรือเปล่า?” หรืออันที่จริงแล้ว “เรายังรวยไม่พอที่จะใช้รถไฟฟ้าเป็นระบบขนส่งมวลชนหลักในชีวิตประวันจำได้” ค่าโดยสารรถไฟฟ้าของเราแพงจริง หรือเราแค่รู้สึกไปเอง? เราอาจคิดไปเองหรือเปล่า?  ลองมาดูกันหน่อยว่า ค่าโดยสารเราแพงจริงหรือไม่? จากการสำรวจข้อมูลโดยเว็บไซต์ Priceoftravel ซึ่งได้รวบรวมข้อมูลค่าเดินทางโดยระบบขนส่งสาธารณะของเมืองใหญ่ในรูปแบบต่างๆ 80 ประเทศ และการวิเคราะห์ค่าโดยสารเฉลี่ยจากเว็บไซต์ The Momentum (นำมาวิเคราะห์ 40 ประเทศ) พบว่า ค่าโดยสารระบบขนส่งมวลชนของไทย อยู่ในระดับที่ไม่สูงมากนัก โดยอยู่ที่ลำดับ […]