ชยากรณ์ กำโชค

ช่วงที่ผ่านมา อิตาลีกำลังเผชิญกับน้ำท่วมในเมืองเก่าแก่อย่างเวนิซ จนอาจสร้างความเสียหายหนักให้เมือง ปฏิเสธไม่ได้เลยว่า – นี่คือผลจากภาวะโลกร้อน ผลจากน้ำมือมนุษย์ที่ย้อนกลับมาเป็นภัยใหญ่ที่คุกคามมนุษย์เอง คำถามก็คือ เราจะทำอย่างไรกันดี หลายคนอาจนึกถึงการทำงานของนักการเมือง นักวิทยาศาสตร์ หรือวิศวกร แต่ไม่ค่อยมีใครนึกถึงอาชีพที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบอย่าง ‘สถาปนิก’  แต่ที่จริงแล้ว 70% ของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ทั้งหมดถูกปล่อยออกมาจากเขตเมือง พื้นที่สีเขียวที่ถูกแทนที่ด้วยตึกสูงและถนนคอนกรีต โดยตัดความสัมพันธ์กับต้นไม้อย่างสิ้นเชิง ทำให้เมืองกลายเป็นศัตรูกับธรรมชาติ ดังนั้น หากมองย้อนกลับไปถึงรากของปัญหา และเทรนด์ที่ผู้คนจะอาศัยอยู่ในเมืองมากขึ้นเรื่อย จึงปฏิเสธไม่ได้ว่า อาชีพสถาปนิกที่ทำหน้าที่ ‘ออกแบบเมือง’ เป็นอาชีพที่น่าพูดคุยด้วยอย่างยิ่ง Urbanis ชวนคุณไปสนทนากับ สเตฟาโน โบเอรี่ สถาปนิกชื่อดังชาวอิตาเลียน เขาคือสถาปนิกที่มีผลงานสร้างชื่ออย่างอาคารสวนแนวตั้งในมิลาน ที่มีต้นไม้ทั้งหมดถึง 800 ต้น จนแนวคิดนี้ได้ถูกนำไปพัฒนาในหลายเมืองทั่วโลก เขาคือสถาปนิกที่เชื่อว่า เมืองและป่าสามารถไปด้วยกันได้ ตึกสูงไม่ได้เป็นเพียงแค่บ้านของมนุษย์ แต่ยังเป็นบ้านของแมกไม้และฝูงนกได้ด้วย และเมื่อเมืองไม่ได้พัฒนาในแนวราบ ทว่าพัฒนาสูงขึ้นไปในแนวตั้ง การออกแบบระบบนิเวศแนวตั้งจึงเป็นเรื่องสำคัญมาก ที่จริงแล้ว ต้นไม้สามารถดูดซับมลพิษในเมืองที่เป็นสาเหตุของก๊าซเรือนกระจกได้ถึง 40% การพัฒนาเมืองและการออกแบบอาคารจึงเป็นอีกภารกิจกู้โลก ยิ่งโดยเฉพาะในเวลาที่ภาวะโลกร้อนกำลังคุกคามทุกคน แนวคิดการสร้างอาคารสวนแนวตั้งอาจไม่ใช่เรื่องใหม่นัก แต่โจทย์ใหญ่คือ การสร้างอาคารสวนแนวตั้งที่ใช้เงินทุนในการออกแบบและการดูแลรักษา จะถูกนำไปใช้ในประเทศกำลังพัฒนา หรือประเทศยากจนได้มากน้อยแค่ไหน เพราะผลกระทบรุนแรงของภาวะโลกร้อน […]

ชยากรณ์ กำโชค Environment วันก่อน เพิ่งเคยได้ยินคนพูดว่า “ปลูกต้นไม้สะเทือนถึงดวงดาว” เพื่อกล่าวถึงผลงานของยอดสถาปนิกและนักวางผังเมืองชาวอิตาลี “สเตฟาโน โบเอรี” ผู้มีโครงการปลูกต้นไม้นับพันต้นบนอาคารหลายแห่งทั่วโลก มีเป้าหมายพิทักษ์ดาวดวงหนึ่งที่กำลังร้อนระอุเกินกว่าจะเยียวยา  “โลกของเรา” สเตฟาโน โบเอรี เดินทางมาเยือนกรุงเทพฯ เพื่อเป็นวิทยากรในงานสภาสถาปนิก 62 บนเวทีเขามีความเห็นต่อความท้าทายที่เกิดขึ้นกับเมืองภายใต้วิกฤตด้านภูมิอากาศว่า ไม่มีใครเป็นฮีโรกู้โลกได้ นอกจากพวกเราด้วยกันเอง การสร้างพื้นที่สีเขียวด้วยการปลูกต้นไม้และคืนผืนป่าเป็นภารกิจที่ทุกคนต้องช่วยและรอไม่ได้ ความพยายามของโบเอรีที่ทำมาจริงจังและเนิ่นนานนี่เอง ทำให้ชื่อของเขาได้รับความสนใจในวงการสถาปนิกและการออกแบบเมืองทั่วโลก ในนามโครงการ Urban Forestry  Urban Forestry คืออะไร  ศูนย์วิจัยนโยบายด้านเศรษฐกิจสีเขียว มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ แปล Urban Forestry เป็นคำไทยว่า การป่าไม้ในเมือง มีความหมายกว้างกว่าพื้นที่สีเขียว แต่ว่าด้วยการจัดการต้นไม้ในเมืองอย่างเป็นระบบ คำนึงถึงปัจจัยด้านสังคมและคุณภาพชีวิตประชากรในเขตเมือง บทบาทของการป่าไม้เมืองพัฒนาแล้วจะคำนึงถึงประโยชน์ด้านการยกระดับคุณภาพสิ่งแวดล้อม เช่น ควบคุมมลพิษทางอากาศ เสียง และลดก๊าซเรือนกระจก นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ด้านทัศนียภาพและเป็นพื้นที่นันทนาการ  Bosco Verticale เป็นตัวอย่างของโครงการ Urban Forestry แห่งแรกโดยสถาปนิกชาวอิตาเลียนที่เรากำลังเอ่ยถึง เป็นโครงการที่พักอาศัยขนาดสูง 2 อาคาร ของเมืองมิลาน […]

ชยากรณ์ กำโชค  คาดหน้ากากอย่างถูกวิธี และลดทำกิจกรรมในที่แจ้ง เป็นคำเตือนพื้นฐานจากหน่วยงานรัฐ เมื่อปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5  ใครๆ ก็รู้ ว่าฝุ่นเหล่านี้สร้างปัญหาสุขภาพระยะยาวให้ ‘คนเมือง’ มากมาย ตั้งแต่โรคมะเร็งทางเดินหายใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจ หรือแม้แต่ปัญหาทางสุขภาพจิต  แต่หลายคนอาจไม่เชื่อว่า ฝุ่นจิ๋วเหล่านี้ อาจทำให้เราเสี่ยงต่อโรคอ้วนและโรคเบาหวานได้ด้วย!   สำนักข่าวบีบีซีเคยนำเสนอบทความเมื่อปี 2015 “The air that makes you fat” (อากาศที่ทำให้คุณอ้วน) โดยยกผลวิจัยของคณะแพทย์หลายประเทศที่ชี้ความสัมพันธ์ระหว่างคุณภาพอากาศของเมืองกับระบบการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย มีสาระสำคัญว่า คนที่อาศัยในสภาพแวดล้อมที่มีมลภาวะทางอากาศจะเสี่ยงเป็นโรคเบาหวานและโรคอ้วนมากกว่า แม้ทั้งสองคนจะรับประทานอาหารและออกกำลังกายเหมือนกัน  ดร. หง เฉิน นักวิจัยจาก Public Health Ontario และ Institute of Clinical Evacuative Sciences ประเทศแคนาดา อธิบายว่าควันจากท่อไอเสียและควันบุหรี่เป็นตัวการณ์สำคัญ ที่เป็นเช่นนั้นเพราะว่า เมื่อขนาดอนุภาคที่เล็กจิ๋วของฝุ่นควันเข้าไปในร่างกาย มันจะเข้าไปขัดขวางความสามารถในการเผาผลาญพลังงาน ซึ่งแน่นอนว่าส่งผลระยะยาวต่อร่างกายมากกว่าแค่ปอดและระบบทางเดินหายใจ สอดคล้องกับผลงานทดลองในหนูโดย นายแพทย์ชิงหัว ซัน […]