31/05/2021
Public Realm
The Underline Miami เพราะเห็นคุณค่าพื้นที่ร้าง ประชาชนจึงอยากสร้างความเปลี่ยนแปลง
ณิชากร เรียงรุ่งโรจน์
ใต้เส้นทางรถไฟฟ้าเป็นพื้นที่สาธารณะที่คนมักมองข้าม ความเป็นจริงแล้วพื้นที่ประเภทนี้สามารถฟื้นฟูให้เกิดประโยชน์กับเมืองได้ หลายคนอาจจะเคยเห็นการเปลี่ยนพื้นที่ว่างใต้ทางด่วนเป็นสนามกีฬา บูธจำหน่ายสินค้า หรือเป็นพื้นที่จอดรถกันมาบ้าง จริง ๆ แล้วพื้นที่ว่างเหล่านี้ อาจมีศักยภาพที่จะเป็นได้มากกว่านั้น ยกตัวอย่างเช่นโครงการ The Underline โครงการเปลี่ยนแปลงพื้นที่รกร้างใต้เส้นทางรถไฟฟ้า ที่ล่าสุดเพิ่งได้รับรางวัล The Monocle Design Awards 2021 ในสาขาสุดยอดนวัตกรรมเมือง (Best Urban Intervention) ไปสด ๆ ร้อนๆ
The Underline โครงการเปลี่ยนพื้นที่รกร้างสู่การใช้งานที่หลากหลาย
The Underline คือ โครงการปรับปรุงพื้นที่สาธารณะรกร้างว่างเปล่ากว่า 120 เอเคอร์ ใต้เส้นทางรถไฟฟ้าเส้นยาว 10 ไมล์ ให้เป็นสวนสาธารณะเส้นตรง (linear park) เพื่อเป็นทางสาธารณะของเมือง (urban trail) ที่มีการใช้งานที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นเส้นทางปั่นจักรยาน ทางเดินในเมือง สนามบาสเก็ตบอล สนามฟุตบอล ยิมกลางแจ้ง สวนผีเสื้อ พื้นที่นั่งเล่น ทั้งยังเพื่อเป็นจุดหมายปลายทางของศิลปะมีที่มีชีวิต และเป็นพื้นที่เชื่อมต่อระบบขนส่งสาธารณะ กิจกรรมที่เกิดขึ้นล้วนส่งเสริมสุขภาวะของคนเมือง และยังเป็นเหมือนประตูเชื่อมสู่ชุมชนในละแวกโครงการอีกด้วย
โครงการ The Underline ตั้งอยู่ที่เมืองไมอามี รัฐฟลอริดา สหรัฐอเมริกา เริ่มต้นโครงการจากใต้เส้นทางรถไฟฟ้าสถานี Brickell ถึงสถานี Dadeland South แบ่งการก่อสร้างเป็น 3 ระยะ เฟสแรกคือ Brickell Backyard (Miami River to SW 13th Street) เฟสที่สองคือ Vizcaya (SW 13th Street to SW 19th Avenue) และเฟสที่สามคือ Miami(SW 19th Avenue to Dadeland South Metrorail Station) คาดว่าการก่อสร้างทั้ง 3 ระยะจะแล้วเสร็จในปี 2025
จุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงและคุณค่าของ The Underline
โครงการเริ่มต้นหลังจากคุณ Meg Daly ประสบอุบัติเหตุที่แขนสองข้าง ทำให้ไม่สามารถขับรถได้ เธอจึงเลือกเดินทางใต้เส้นทางรถไฟฟ้าที่อยู่ใกล้บ้านเธอแทน เธอสังเกตเห็นว่าเส้นทางนี้มีร่มเงา ไม่ร้อน และขนาดเส้นทางกว้างพอสมควร จึงเป็นที่มาของการก่อตั้ง Friends of The Underline เพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงพื้นที่สาธารณะที่ด้านล่างรางโมโนเรลของเมือง
The Underline มีเป้าหมายทำให้เกิดเป็นสวนสาธารณะระดับเวิลด์คลาสใต้รางรถไฟ และเปลี่ยนแปลงการสัญจรในระดับภูมิภาค ตลอดจนเฉลิมฉลองความหลากหลาย วัฒนธรรม และการเรียนรู้ตลอดชีวิต ทำให้โครงการได้เชื่อมโยงผู้คนเข้ากับสิ่งแวดล้อมและร่วมกันสร้างชุมชนที่ปลอดภัย สุขภาพดี เสมอภาคและยั่งยืน ผ่านนวัตกรรมเส้นทางเดินสาธารณะในเมืองและโปรแกรมเชิงสร้างสรรค์
คุณค่าหลัก (Core Values) ของโครงการ The Underline ประกอบด้วย
1.ความหลากหลายและความครอบคลุม (Diversity and Inclusivity)
2.นวัตกรรม (Innovation)
3.สุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี (Health & Wellness)
4.ความยั่งยื่น (Sustainability)
5.ความปลอดภัยและการสัญจร (Safety and Mobility)
6.ความเชื่อมต่อ (Connectivity)
7.ความสนุกสนาน (Fun)
รัฐ-เอกชน-ประชาชน จับมือไว้แล้วไปด้วย
โครงการ The Underline ได้อาศัยความร่วมมือจากหลายภาคส่วน ทั้งภาครัฐ เอกชน และประชาชน เช่น the Department of Transportation and Public Works (DTPW), the Parks, Recreation and Open Spaces (PROS) Department, องค์กรไม่แสวงหาผลกำไร John S. and James L. Knight Foundation และกลุ่ม Friends of the Underline ถือว่าเป็นอีกหนึ่งโครงการที่อาศัยความเป็น public-private partnership ในการดำเนินโครงการให้สำเร็จ
ทั้งนี้ การมีส่วนร่วมกับประชาชนดำเนินการโดยกระบวนการร่วมหารือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย(stakeholder group meetings) การประชุมสาธารณะ (public meetings) และการสำรวจ (survey)
ตั้งแต่ช่วงเดือนเมษายนปี 2015 ที่มีการเริ่มพัฒนาโครงสร้างแผน The Underline ได้มีการประชุมผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับคณะทำงานของโครงการ รวมถึงหน่วยงานของเทศบาล หน่วยงานในเขต นายกเทศมนตรีและกลุ่มที่นำโดยพลเมืองอยู่หลายครั้ง และในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา โครงการได้มีการรวบรวมผลตอบรับในรูปแบบต่างๆ
3 กุญแจสำคัญนำไปสู่กลยุทธ์การออกแบบวางแผน
การออกแบบวางแผนโครงการ The Underline ได้กำหนดโครงสร้างแผน (Framework Plan) ภายใต้ 3 กุญแจสำคัญ คือเส้นทางและทางแยก (the Paths & Intersections) การปลูกพืชพรรณและแหล่งที่อยู่อาศัย (Planting & Habitat) และโซนที่มีอัตลักษณ์ (the Character Zones)
เส้นทางและทางแยก (paths & intersections)
การใช้งานหลักของ The Underline คือ สิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับจักรยานและทางเดินเท้าแบบออกห่างถนน (off-road) โดยเฉพาะ สิ่งอำนวยความสะดวกมีส่วนประกอบที่สำคัญ ได้แก่ ทางจักรยานและทางเดินเท้าและทางแยกซึ่งเป็นทางข้ามการจราจรของยานพาหนะ เกณฑ์สำคัญในการออกแบบองค์ประกอบเหล่านี้คือความปลอดภัย และความสามารถในการรองรับระดับการใช้งานที่แตกต่างกัน เช่น การทำจุดข้ามถนนให้กว้างขึ้น พิจารณาการทำทางข้ามยกระดับในจุดทางแยกที่มีคนใช้งานจำนวนมาก ฯลฯ
การปลูกพืชพรรณและแหล่งที่อยู่อาศัย (planting & habitat)
การปลูกกลุ่มพืชพรรณ (planting palette) ได้รับแรงบันดาลใจมาจากกลุ่มพืชพรรณในประวัติศาสตร์อย่างต้น hardwood hammock และ pine rocklan ซึ่งครั้งหนึ่งเคยอาศัยอยู่ในพื้นที่นี้ กลุ่มพืชพรรณที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์เหล่านี้มีบทบาทอย่างมากในการทำให้ The Underline มีความรู้สึกที่ไม่เหมือนใครและมีได้แค่สถานที่ตั้งของมันคือในฟลอริดาตอนใต้และบนไมอามีร็อคริดจ์ (Miami Rock Ridge) เป้าหมายของโครงการคือการมุ่งเน้นไปที่พืชที่มีถิ่นกำเนิดใน Miami Rock Ridge ซึ่งดินและสภาพอากาศมีความเหมาะสม และจะเป็นที่อยู่อาศัยของแมลงผสมเกสรและผีเสื้อจำนวนมากที่ต้องอาศัยพืชพื้นเมือง ถึงนี่จะไม่ใช่การฟื้นฟูแต่ก็เป็นแนวทางที่พยายามทำความเข้าใจสายพันธุ์และความสัมพันธ์ของชุมชนพืชพื้นเมือง และใช้สิ่งเหล่านี้เป็นพื้นฐานของรูปแบบการปลูกที่มีความโดดเด่น มีประโยชน์ มีความน่าสนใจและน่าประหลาดใจ ซึ่งการพัฒนาการปลูกกลุมพืชพรรณนี้เกิดจากความร่วมมือกับ Fairchild Tropical Botanic Garden
โซนที่มีอัตลักษณ์ (character zones)
แนวทางสู่เส้นทางเดินและการปลูกพืชพรรณนั้นได้สร้างเอกลักษณ์ของการออกแบบโดยรวม ทำให้เกิดคุณสมบัติที่สอดคล้องกันและคาแรคเตอร์ที่ชัดเจนในการเป็น Underline ที่ไม่เหมือนใคร นอกจากเอกลักษณ์โดยรวม Underline ยังมีโซนที่มีอัตลักษณ์ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากละแวกใกล้เคียง คอยมอบประสบการณ์ที่หลากหลายรวมถึงพื้นที่กิจกรรมที่ไม่ซ้ำใครตลอดเส้นทาง เช่น ทำพื้นที่สวนพักผ่อนหย่อนใจที่สามารถเป็นแหล่งเรียนรู้ได้ (nature + play) หรือการใช้ศิลปะมาสร้างสีสันให้กับพื้นที่ (art + craft incubator)
Contributor
ณิชากร เรียงรุ่งโรจน์
