เล่าประวัติศาสตร์อาหาร ผ่านรสชาติที่คุ้นเคย

18/01/2023

หากพูดถึงสถานที่ที่สามารถถ่ายทอดเรื่องราวประวัติศาสตร์เกี่ยวกับชุมชนกุฎีจีน หนึ่งในสถานที่ที่หลายคนต้องนึกถึง คือ “พิพิธภัณฑ์บ้านกุฎีจีน” สถานที่ที่เก็บรวบรวมประวัติศาสตร์ของชุมชนชาวโปรตุเกสในประเทศไทย ก่อตั้งโดย “อาตอง” หรือ “คุณนาวินี พงศ์ไทย (ทรรทรานนท์)” หนึ่งในตระกูลที่มีเชื้อสายสืบทอดจากทหารโปรตุเกส หลานของคุณย่าเล็ก หรือ Avô – โว แปลว่าคุณย่าในภาษาโปรตุเกส ผู้เป็นเจ้าของเรือนแห่งนี้ ภายในพิพิธภัณฑ์จะมีการตกแต่งให้เหมือนสมัยรุ่นปู่ย่าตายายมากที่สุด และเต็มไปด้วยของใช้ ภาพความทรงจำ รวมไปถึง “อาหาร” ที่ทานกันมาตั้งแต่วัยเด็ก ราวกับว่าได้หลุดเข้าไปอยู่ในช่วงเวลาเหล่านั้น และวันนี้เราได้มีโอกาสมาทำความรู้จักกับ “อาตอง” เจ้าของพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ พร้อมพูดคุยถึงเรื่องราวอาหารโปรตุเกสในความทรงจำ และการทำพิพิธภัณฑ์ เพื่อส่งต่อความทรงจำผ่านเมนูอาหารพิเศษ และพื้นที่เรียนรู้ประวัติศาสตร์ชุมชน ความทรงจำอาหารของอาตอง ภาพจาก Love Kadeejeen-Khlongsan “แต่ก่อนคนกุฎีจีนจะทำอาหารโปรตุเกสได้แทบทุกบ้าน ทานเหมือนกันหมด หลังๆ เริ่มย้ายออกไป เด็กรุ่นใหม่ไม่ได้ทำ แต่ด้วยความที่เราทานกันมาตั้งแต่เด็ก เลยไม่อยากให้มันหายไป รสชาติโบราณเราจะคุ้นเคยกันดี จุดไหนที่รู้สึกยังไม่ใช่รสเดิม ก็จะปรุงให้เหมือนที่สุด อาหารที่ทำจะมีรสชาติไม่ต่างจากเดิม เพราะพยายามทำให้เหมือนเดิมที่สุด ถ้าคนที่ไม่เคยทานรสนี้ตั้งแต่เด็กก็จะทำออกมาไม่ได้รสที่ทานกันอยู่ เมื่อพูดถึงเรื่องของรสชาติ ทำไม่เหมือน ก็ไม่เป็นไร แต่การเล่าเรื่อง ประวัติศาสตร์ของอาหารก็จะเปลี่ยนไปด้วย […]

อาหาร ย่าน วัฒนธรรม และรสชาติที่เดินทางมากับกาลเวลา

18/03/2022

หากนึกถึงองค์ประกอบที่คุ้นเคยของคำว่า “การเรียนรู้” คงจะเป็นภาพของห้องเรียน ที่ต้องมีกระดาน มีคุณครู และมีหลักสูตรในหนังสือที่ตายตัว อย่างไรก็ตามการเรียนรู้ไม่จำเป็นต้องเกิดขึ้นแค่ภายในห้องเรียนเท่านั้น แต่สามารถเรียนรู้ได้ผ่านวิถีชีวิต และวัฒนธรรมที่ถูกถ่ายทอดส่งต่อมารุ่นสู่รุ่น โดย “วัฒนธรรมอาหาร” การเล่าเรื่องราวผ่านรสชาติอาหาร หรือกรรมวิธีในแต่ละขั้นตอนที่ถูกส่งต่อจากคนรุ่นหลังก็สามารถสร้างการเรียนรู้ได้เช่นเดียวกัน กะดีจีน-คลองสาน เป็นอีกย่านหนึ่งที่มีวัฒนธรรมเก่าแก่และเต็มไปด้วยความหลากหลายของผู้คน มีมรดกทางวัฒนธรรม อันประกอบไปด้วย 3 ศาสนา 4 ความเชื่อ ได้แก่ พุทธ คริสต์ อิสลาม และ มหายาน ด้วยความที่คนจากต่างพื้นที่ หลากหลายศาสนามารวมตัวกัน มีความแตกต่างในด้านวิถีชีวิต การกิน และการประกอบอาหาร ทำให้ที่แห่งนี้เป็นพื้นที่ที่เต็มไปด้วยมรดกวัฒนธรรมอาหารที่หลากหลาย ๆ ในวันนี้ The Urbanis จะพาทุกคนไปเรียนรู้และรู้จักกับวัฒนธรรมอาหารที่หลากหลายในย่านกะดีจีน-คลองสานกัน ขนมฝรั่งกุฎีจีน ‘ขนมฝรั่งกุฎีจีน’ ขนมสูตรต้นตำรับจากชาวเชื้อสายโปรตุเกสที่อยู่คู่กับชุมชนกุฎีจีนมาตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรีและถูกสืบทอดมาอย่างยาวนาน ตัวขนมที่ประกอบไปด้วย แป้งสาลี ไข่ และไม่มีการใส่สีเพิ่ม ตกแต่งด้วยผลไม้อบแห้ง เช่น ลูกพลับ ลูกเกด และฟักทองเชื่อม ใช้วิธีการอบโดยเตาอบที่ก่อเอง ทำให้ขนมมีความหอม กรอบนอกนุ่มใน ใครที่ผ่านมาแถวย่านกะดีจีน–คลองสานก็สามารถหาซื้อติดไม้ติดมือกลับไปทานกันได้  ลุตตี่ […]

Zero Waste เกตุไพเราะ 3,4,5 และบทบาทผู้พัฒนาชุมชนเมือง กับคุณสุธี มากพิชัย

17/03/2022

จากข้อมูลปริมาณขยะมูลฝอยของปีงบประมาณพ.ศ. 2564 พบว่ากรุงเทพมหานครมีปริมาณขยะสูงถึง 8,674.73 ตัน ทำให้เกิดการตั้งคำถามว่ากรุงเทพฯ จะกลายเป็นเมืองขยะจริงไหม ? จากการที่เราเห็นขยะกองสูงที่ล้นอยู่ข้างริมฟุตบาท พร้อมเพื่อนซี้หนูท่อคู่ใจที่มักจะโผล่มาจากกองเหล่านั้นทุกวันในตอนที่เดินกลับจากที่ทำงาน บ้าน โรงเรียน  มองไปทางไหนก็ไม่สบายตา คิดว่าหลายคนคงจะรู้สึกอยากให้สิ่งไม่น่าอภิรมย์เหล่านี้หายไป   แล้วถ้าจะให้กรุงเทพฯ กลายเป็น ‘เมืองปลอดขยะ’ จะสามารถเกิดขึ้นอย่างไรได้บ้าง ? หากลองคิดเล่น ๆ ว่า เขตทุกเขต ชุมชนทุกชุมชนในกรุงเทพมหานคร สามารถจัดการขยะภายในพื้นที่ของตนเองได้ คำว่าเมืองปลอดขยะคงจะเกิดขึ้นได้ในไม่ช้า แต่การจัดการขยะมหาศาลเหล่านั้นจะสามารถเริ่มต้นได้ที่เราจริงหรือ ? จะมีพื้นที่ไหน หรือชุมชนแบบไหนที่สามารถเริ่มจัดการปัญหานี้ได้  หลายคนคงจะนึกไม่ออกว่าชุมชนเล็ก ๆ จะสามารถจัดการขยะภายในพื้นที่ของตนเองได้อย่างไร   วันนี้ The Urbanis จะพามารู้จักกับชุมชนเกตุไพเราะ 3,4,5 ชุมชนที่อยู่คู่กับการพัฒนาชุมชนเมืองกรุงเทพ ฯ และการเจริญเติบโตของย่านพระโขนง-บางนา มานานนับกว่าหลายสิบปี มีดีกรีในเรื่อง ‘การจัดการบริหารตัวเอง’ และได้รับการการันตีว่าเป็น ‘ชุมชนปลอดขยะ’ หรือ ‘Zero Waste’ ผ่านบทความสัมภาษณ์เชิงลึกกับ คุณสุธี มากพิชัย เลขาและคณะกรรมการชุมชนเกตุไพเราะ 3,4,5 ผู้ร่วมพัฒนาชุมชนพร้อมบทบาท […]