คนสร้างเมือง เมืองสร้างคน: การออกแบบเมืองกับการจัดระเบียบทางสังคม

22/02/2023

“คนสร้างเมือง แล้วต่อไปเมืองจะสร้างคน” ญาน เกห์ล คิดว่าหลายคนคงอาจเคยได้ยินข้อความนี้มาก่อน โดยข้อความดังกล่าว เป็นคำกล่าวของสถาปนิกและนักผังเมืองชาวเดนมาร์ก ซึ่งทุกคนเคยคิดไหมว่า การที่เราสร้างเมืองขึ้นมาในแต่ละครั้งนั้น เมืองจะสามารถมีส่วนช่วยในการสร้างคนหรือระเบียบทางสังคมได้อย่างไร  บทความนี้จึงจะพาทุกคนไปทำความเข้าใจกับความสำคัญของการออกแบบเมือง จากกรณีศึกษาของประเทศญี่ปุ่น ด้วยการนำเสนอมุมมองของการออกแบบที่มีผลต่อความนึกคิดและพฤติกรรมของผู้คน ให้เห็นว่าการออกแบบเมืองนั้น สามารถกำหนดทิศทางของเมืองและผู้คนได้อย่างไร  การออกแบบเมืองกับความมีระเบียบวินัยของคนญี่ปุ่น ที่มาภาพ あたりまえになった整列乗車|TOKYO GOOD MUSEUM (goodmanners.tokyo) หากนึกถึงประเทศญี่ปุ่น เราคงหลีกเลี่ยงการพูดถึงเรื่องความสวยงาม ความสะอาด และความสะดวกสบายที่ผู้คนสามารถใช้งานได้จริงและเอื้อต่อคนทุกกลุ่มไปไม่ได้ และแน่นอนว่าอีกสิ่งหนึ่งที่เราไม่สามารถมองข้ามไปได้เลยก็คือ “ความมีระเบียบวินัย” ของคนญี่ปุ่น ทั้งจากการเข้าคิวต่อแถว การตรงต่อเวลา การหยุดรถให้คนข้ามทางม้าลาย หรือการขึ้นรถสาธารณะอย่างเป็นระเบียบก็ด้วยเช่นกัน ถึงแม้ว่าในสถานการณ์นั้นๆ จะต้องแข่งขันกับเวลา หรือมีผู้คนมากมายแค่ไหนก็ตาม แต่คนญี่ปุ่นก็ยังคงมีระเบียบวินัยและความเรียบร้อยอยู่เสมอ หลายคนคงอาจคิดว่าความมีระเบียบวินัยของคนญี่ปุ่นนั้น เป็นเพราะคนญี่ปุ่นเอง ที่มีนิสัยมีระเบียบวินัยและมีจิตใต้สำนึกที่ดีอยู่แล้ว ประกอบกับสังคมและวัฒนธรรมของประเทศญี่ปุ่นที่หล่อหลอมให้คนญี่ปุ่นเป็นเช่นนั้น แต่ทุกคนเคยคิดไหมว่า นอกจากระเบียบวินัยในตัวเองแล้ว การออกแบบเมืองก็เป็นอีกส่วนหนึ่งในการพัฒนาคน ที่ช่วยสนับสนุนให้คนมีระเบียบวินัยและมีพฤติกรรมเหล่านั้นด้วยเช่นกัน เพราะการออกแบบและการพัฒนาเมือง ไม่ได้ส่งผลเพียงแค่การเปลี่ยนแปลงไปของเมืองเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงของผู้คนทั้งในทางตรงและทางอ้อมได้อีกด้วย เบื้องหลังการออกแบบเมืองน่าอยู่ของประเทศญี่ปุ่นด้วยการใช้“เส้น” ที่มาภาพ Livable Japan ออกแบบ‘เมือง’ดีไซน์‘ชีวิต’ สู่ญี่ปุ่นฉบับปัจจุบัน (matichon.co.th) เริ่มต้นจากการที่เมือง […]