ณัฐกานต์ อมาตยกุล

ถ้ามีใครสักคนกล่าวโทษว่า สาเหตุของฝุ่นน่าสะพรึงต่างๆ มาจากคนใช้รถยนต์กันเยอะเกินไป ดังนั้นจึงควรโทษตัวเองแล้วกลับมาใช้ขนส่งสาธารณะ หลายคนอาจรู้สึกตะหงิดๆ และเชื่อว่าคนที่พูดแบบนี้ อาจไม่ใช่กลุ่มเดียวกับคนที่เลือกใช้ขนส่งสาธารณะเป็นอันดับแรกก็ได้ ทำไมน่ะหรือ? ก็เพราะนอกจากคำถามที่ว่า – ระบบขนส่งสาธารณะอย่างรถเมล์และรถไฟฟ้านั้นเพียงพอ ทั่วถึง และมีปัญหาเรื่องราคาหรือเปล่า ยังมีอีกคำถามหนึ่งก็คือ – ก็แล้วทางเท้าของเรา พร้อมไหมที่จะรองรับฝ่าเท้าของคนจำนวนมากอย่างมีคุณภาพ ที่ต้องคิดให้ครอบไปถึงทางเท้า เพราะการเดินเท้าคือการเชื่อมต่อโหมดของการเดินทางทุกแบบ การเดินทางหนึ่งเที่ยวประกอบไปด้วยการเปลี่ยนยานพาหนะ หรืออย่างน้อยก็เดินเท้าต่อไปถึงปลายทางอีกที ทางเท้าจึงเป็นสิ่งที่สามัญและพื้นฐานที่สุด และอาจดูเป็นของง่ายจนถูกมองข้ามก็ได เหตุผลที่ทำให้คนไม่เดิน หรือเดินไม่ได้ ข้อมูลจากศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง ระบุว่า ตัวชี้วัดคุณภาพเมืองอย่างหนึ่งคือสัดส่วนของพื้นที่ถนนต่อพื้นที่เมือง ซึ่งไม่ควรต่ำกว่า 20-25% พื้นที่ถนนที่ว่านี้ ไม่ใช่แค่ถนนที่ให้รถวิ่ง (พื้นผิวจราจร) แต่รวมถึงพื้นผิวทางเท้าที่มีไว้ให้คนเดินถนนด้วย เมื่อกลับมามองความเป็นจริงของกรุงเทพฯ จะพบว่า พื้นที่ถนนคิดเป็น 7.2% ของพื้นที่ทั้งหมด (หรือ 113.06 ตร.กม. ต่อ 1,569 ตร.กม.) ต่ำกว่าค่ามาตรฐานถึงสามเท่า ซึ่งนั่นทำให้รถติด แถมเมื่อระบุแบบแยกย่อยออกมาดูพื้นที่ทางเท้าอย่างเดียว ในเมืองอันหนาแน่นคับคั่งนี้ เราจะเหลือทางไว้ให้คนเดินแค่ 22.55 ตร.กม. หรือคิดเป็นเพียง 1.44% ของพื้นที่กรุงเทพฯ […]

หลายครั้งเมื่อเกิดปัญหาเกี่ยวกับเมือง นิ้วชี้ทั้งหลายมักรีบระบุความผิดไปที่นิสัยของคน เช่น เพราะคนไม่ยอมใช้รถสาธารณะ เพราะคนมักง่ายไม่ทิ้งขยะให้เป็นที่ เพราะคนชอบจอดรถในช่องรถเมล์ เพราะคนชอบขายของบนทางเท้า ฯลฯ โซลไม่ใช่เมืองที่สะอาดเนี้ยบ และคนในกรุงโซลก็ประกอบไปด้วยผู้คนหลากหลาย ทั้งนิสัย เชื้อชาติ​ และช่วงอายุ คงเป็นไปไม่ได้ (และไม่ควรเลย) ที่จะเหมารวมว่าคนโซลนิสัยแบบไหน แต่อะไรที่ทำให้การเดินทางในเมืองดูเป็นระเบียบและคล่องตัว แม้มีความระเกะระกะของกองขยะให้เห็นบ้าง ผู้มาเยือนโซลไม่ว่าจะรักหรือชังก็ยังต้องยอมรับว่าภาพรวมของเมืองกลับดูดีและน่าเดิน เราไปสำรวจท้องถนนของโซล ว่าในการเดินทางด้วยเท้านั้น หนึ่งในคีย์เวิร์ดสำคัญคือการเชื่อมต่อ เขาใส่ ‘ความคิด’ อะไรลงไปในการออกแบบเพื่อสู้กับนิสัยคนบ้าง โซลเป็นเมืองหนึ่งที่ให้ความสำคัญกับคนเดินเท้าอย่างเห็นได้ชัด ทั้งทางเดินเท้ากว้างขวาง เกาะกลางถนนที่ทำหน้าที่เป็นทั้งจุดพักคนข้ามและที่ตั้งป้ายรถเมล์ ออกแบบมาสนับสนุนการเคลื่อนที่อย่างไหลลื่น มีจุดสะดุดน้อยที่สุด และมีสัญญาณหยุดรอ-ข้ามได้ชัดเจน ไม่ต้องรอลุ้นว่าชั่วโมงนี้จะได้ข้ามถนนกันหรือเปล่า ทางข้ามบางแห่งในย่านผู้คนพลุกพล่านจะมีเลนแยกสำหรับจักรยาน และมีร่มคันใหญ่เอาไว้สำหรับคนหลบแดดหรือฝนระหว่างรอสัญญาณไฟ หน้าทางเข้าสถานที่สำคัญๆ มักมีทางข้ามกว้างมากเป็นพิเศษ มองไปบางครั้งจะรู้สึกเหมือนเป็นท่อยักษ์ที่ช่วยพาให้ผู้คนเคลื่อนที่ไหลตามกันไปอย่างไม่ติดขัด ในย่านช็อปปิ้งอย่างฮงแด เราอาจเห็นทางข้ามลักษณะนี้ตามสี่แยก เพราะทิศทางสัญจรของคนเดินเท้านั้นหลากหลายกว่าเลี้ยวซ้ายหรือเลี้ยวขวา ช่วยลดระยะเวลาและความวุ่นวายในการเดินข้ามถนน จักรยานสำหรับเช่ามีแท่นจอดอยู่ประจำตามสถานที่ที่คนสัญจรผ่านบ่อยๆ เช่น สถานีรถไฟฟ้า ป้ายรถเมล์ สถานที่ราชการ โรงเรียน ธนาคาร ฯลฯ เป็นทางเลือกการเดินทางในระยะสั้นเกินกว่าจะลงทุนนั่งรถเมล์หรือรถไฟใต้ดิน การมีจุดจอดที่แน่นอนช่วยลดปัญหาการจอดจักรยานผิดที่ผิดทาง กีดขวางทางเดินเท้า พื้นที่ทางเดินเท้าที่กว้าง ทำให้การเดินทางหลากรูปแบบและความเร็วนั้นเกิดขึ้นพร้อมๆ กันได้ […]